شاهنامه فردوسی
«هومان» در شاهنامه فردوسی
ده و دو هزار از دلیران گرد
چو هومان و مر بارمان را سپرد
به توران چو هومان و چون بارمان
دلیر و سپهبد نبد بیگمان
به سهراب آگاهی آمد ز راه
ز هومان و از بارمان و سپاه
چو هومان ورا دید با یال و کفت
فروماند هومان ازو در شگفت
ببستش ببند آنگهی رزمجوی
به نزدیک هومان فرستاد اوی
به انگشت لشکر به هومان نمود
سپاهی که آن را کرانه نبود
چو هومان ز دور آن سپه را بدید
دلش گشت پربیم و دم درکشید
به هومان چنین گفت سهراب گرد
که اندیشه از دل بباید سترد
به دیگر چو هومان سوار دلیر
دگر بارمان نامبردار شیر
به هومان چنین گفت کامروز هور
برآمد جهان کرد پر چنگ و شور
بدو گفت هومان که فرمان شاه
چنان بد کز ایدر نجنبد سپاه
به هومان چنین گفت کاین شیر مرد
که با من همی گردد اندر نبرد
بدو گفت هومان که در کارزار
رسیدست رستم به من اند بار
همی دیر شد تا که هومان چو گرد
بیامد بپرسیدش از هم نبرد
به هومان بگفت آن کجا رفته بود
سخن هرچه رستم بدو گفته بود
بدو گفت هومان گرد ای جوان
به سیری رسیدی همانا ز جان
بدو گفت رستم که او خود گذشت
نشستست هومان درین پهن دشت
چو پیران و نستیهن جنگجوی
چو هومان که بردارد از آب گوی
نگه کرد هومان بدید از کران
به گردن برآورد گرز گران
برآشفت گردافگن تاجبخش
بدنبال هومان برانگیخت رخش
عمودی که کوبنده هومان بود
تو آهن مخوانش که موم آن بود
به هومان بفرمود کاندر شتاب
عنان را بکش تا لب رود آب
بدو گفت هومان که ای شهریار
براندیش و آتش مکن در کنار
چنین گفت هومان که امروز جنگ
بسازید و دل را مدارید تنگ
چنین پاسخ آورد هومان بدوی
که بیشی نه خوبست بیشی مجوی
چنین گفت هومان به بیداد و داد
چو فرمان دهد شاه فرخ نژاد
فریبنده هومان میان دو صف
بیامد دمان بر لب آورده کف
چو بشنید هومان برآشفت سخت
چنین گفت با گیو بیدار بخت
بدو گفت هومان که دادست مرگ
سری زیر تاج و سری زیر ترگ
ز تیر خدنگ اسپ هومان بخست
تن بارگی گشت با خاک پست
سپر بر سر آورد و ننمود روی
نگه داشت هومان سر از تیر اوی
چو هومان بران زین توزی نشست
یکی تیغ بگرفت هندی بدست
بپیچید هومان جنگی عنان
سپهبد بدو راست کرده سنان
بلشکر چنین گفت هومان شیر
که ای رزم دیده سران دلیر
همی گفت هومان چه مرد منست
که پیل ژیان هم نبرد منست
سپهدار هومان دمان پیش صف
یکی خشت رخشان گرفته بکف
که پیروزگر بود روز نبرد
ز هومان ویسه برآورد گرد
چنین گفت هومان به پیران شیر
که امروز شد جانم از رزم سیر
بدو گفت هومان که سندان نیم
برزم اندرون پیل دندان نیم
چو هومان و لهاک و فرشیدورد
چو کلباد و نستیهن آن شوخ مرد
چو بشنید هومان بترسید سخت
بلرزید برسان برگ درخت
چنین پاسخ آورد هومان بدوی
که ای شیر دل مرد پرخاشجوی
بدو گفت هومان که ای سرفراز
بدیدار پیرانت آمد نیاز
بشد تیز هومان هم اندر زمان
شده گونه از روی و آمد دمان
ز هومان ویسه مرا خواستی
بخوبی زبان را بیاراستی
چو هومان و کلباد و فرشیدورد
کجا هست گودرز زیشان بدرد
ز هومان دل من بسوزد همی
ز رویین روان برفروزد همی